Gastroenterologija predstavlja oblast Interne medicine. Naziv gastroenterologije potiče od grčkih reči “gastros” - stomak, “enteron” - creva, i “logos” - nauka. Za gastroenterologiju, ukratko se može reći da se bavi proučavanjem bolesti probavnog sistema, pa se samim tim bavi bolestima jednjaka, želuca, tankog creva, debelog creva, ali i bolesti bilijarnog sistema, pankreasa i peritoneuma.
Najvažniji simptomi kod oboljenja probavnog trakta su disfagija, odinofagija, melena, haematochesis, bol u abdomenu, nagon na povraćanje, kao i septični sindromi izazvani različitim bakterijskim infekcijama.
Gastroenterološki pregled je pregled interniste, odnosno gastroenterologa koji na osnovu anamneze, kliničkog pregleda i dijagnostičkih procedura postavlja preciznu dijagnozu i propisuje terapiju.
Ultrazvuk abdomena predstavlja ultrazvučni prikaz: jetre, žučne kese i žučnih puteva, pankreasa, slezine, bubrega, abdominalne aorte.
Kod pripreme za pregled abdomena, treba napomenuti da dan pre pregleda ne bi trebalo jesti hranu koja nadima (pasulj, kupus, grašak i sl.). Ne treba jesti niti piti kafu 4-5 sati pre pregleda, jer je onda žučna kesa prazna i ne vidi se dobro. Pregled bi bilo idealno uraditi ujutro, na prazan stomak, posle pražnjenja creva.
Gastroskopija omogućava pregled gornjeg digestivnog trakta, odnosno jednjaka, želudca i dvanaestopalačnog creva. Pregled se obavlja pomoću endoskopa tj. dugačke, tanke, fleksibilne cevi na kojoj se nalaze kamera i izvor hladnog svetla, a koja se preko usne duplje uvodi u jednjak i dalje do dvanaestopalačnog creva. Gastroskopski pregled se najčešće primenjuje u slučajevima bola u gornjem stomaku, otežanog gutanja, učestalog povraćanja, ili krvarenja u digestivnom traktu. Ova metoda se može primeniti i u terapijske svrhe, na primer za uklanjanje polipa. Endoskop, koji je inače debljine malog prsta, omogućava i uzimanje malog uzorka tkiva, biopsiju, za potrebe histopatološke analize.
Kolonoskopija predstavlja dijagnostičku proceduru kojom se pomoću dugog, fleksibilnog, cevastog optičkog instrumenta, odnosno kolonoskopa, pregleda unutrašnjosti debelog creva u njegovoj celokupnoj dužini. Kolonoskopija se primenjuje u slučajevima kada postoje rani znaci karcinoma, polipi, zapaljenje, čir ili krvarenje unutar debelog creva. Kolonoskopija se smatra i metodom izbora u skriningu, tj. preventivnoj dijagnostici, karcinoma debelog creva, koji je četvrti po učestalosti i kod žena i kod mučkarca. Prema preporuci Američkog Kancerološkog Udruženja (American Cancer Society), muškarci i žene bi nakon pedesete godine života trebalo da obavljaju kolonoskopski pregled na svakih 10 godina.
Pregled bi trebalo raditi i ranije i češće u slučajevima kada postoje dodatni faktori rizika, kao što su:
- porodična istorija karcinoma debelog creva ili adenomatoznih polipa kod srodnika u prvom kolenu srodstva pre 60-e godine ili kod dva srodnika u prvom kolenu u bilo kojoj životnoj dobi,
- porodica koja ima nasledni sinndrom kolorektalnog kancera, kao što su adenomatozni polipi,
- lična istorija karcinoma debelog creva ili adenomatoznih polipa,
- lična istorija hronične inflamatorne bolesti creva - Kronova bolest.
Fleksibilna Rektosigmoidoskopija predstavlja pregled završnog dela debelog creva (sigmoidnog creva i rektuma) savitljivim, optičkim instrumentom - sigmoidoskop, dužine 50 cm - sa izvorom hladnog svetla koji omogućava prikaz svih anatomskih struktura silaznog dela debelog creva, ali i patološke promene u samom crevu, poput tumora, krvarenja, divertikuluma. Rektosigmoidoskopija se izvodi u slučajevima krvarenja iz debelog creva, odnosno pojavom krvi u stolici, pojave sluzi u stolici, bola u predelu čmara ili debelog creva, česti izostanci stolice po nekoliko dana, prolivi sa primesama sluzi.
Prilikom pregleda, može se osetiti manja neprijatnost, nadutost (zbog uduvavanja vazduha u debelo crevo) ili bol u području debelog creva ili u trbuhu.
Priprema za pregled:
Što se tiče pregleda za kolonoskopiju i rektosigmoidoskopiju neophodno je prethodno pražnjenje creva, koje se izvodi uzimanjem nekog laksativnog sredstva - sredstva za čišćenje creva, 2 dana pre pregleda.
1. dan: treba uzimati samo bistre supe, bistri sok od jabuke, čajeve i vodu
2. dan: nastaviti sa tečnom ishranom i dodati sledeće:
- u 8 časova rastvoriti 1 kesicu praška FORTRANS u 1 litru vode i ispiti u roku od 1 sata
- u 10 časova rastvoriti još 1 kesicu praška FORTRANS u 1 litru vode i ispiti u roku od 1 sata
- u 16 časova rastvoriti još 1 kesicu praška FORTRANS u 1 litru vode i ispiti u roku od 1 sata
- u 18 časova rastvoriti još 1 kesicu praška FORTRANS u 1 litru vode i ispiti u roku od 1 sata
Na dan intervencije ne jesti i ne piti ništa.
Biopsija služi za uzimanje uzorka tkiva za patohistološku analizu i izvodi se tokom endoskopskog pregleda.
Anestezija - Pregledi se mogu obaviti i uz laku intravensku anesteziju, što je znatno konfornije za pacijenta. Kratkotrajno uspavljivanje blagim anestetikom vrši se uz stručni nadzor specijaliste anesteziologa, a u svrhu bezbolnog obavljanja neugodnih pregleda, kao što su gastroskopija, kolonoskopija, rektosigmoidoskopija.
Ako se pregled obavlja u anesteziji, NE PITI TEČNOST 3 SATA PRE PREGLEDA!
Urea za izdisajni test predstavlja najvalidniju, neradioaktivnu, neinvazivnu metodu za određivanje prisustva Helicobacter pylori u želucu, koja je inače najčešći uzrok nastajanja gastritisa i ulkusne bolesti. Za Helicobacter pylori može da se smatra da ima ulogu i u nastajanju adenokarcinoma želuca, kao i limfoma koji su ograničeni na želudačnu sluznicu. Procenjuje se da je bakterijom Helicobacter pylori inficirano 50-60% svetske populacije. Ova bakterija se smatra karcinogenom prvog reda, zajedno sa nitritima, ali se karcinom ipak javlja kod malog broja inficirane populacije, manje od 1%.
Urea izdisajni test podrazumeva primenu izotopa ugljenika C13 koji se zbog veoma dugog vremena poluraspada smatra neradioaktivnim, za razliku od ranije korišćenog radioaktivnog ugljenika C14. Prilikom testa pacijent popije jednu tabletu u kojoj se nalazi urea obeležena ugljenikom C13. Ukoliko postoji Helicobacter pylori infekcija, bakterija će metabolisati ureu obeleženu sa ugljenikom C13, pri čemu se oslobađa ugljen dioksid sa C13. Tako će se u vazduh koji pacijent izdiše spektroskopsi detektovati povišen odnos izotopa C13 i normalno prisutanog izotopa ugljenika C12. Ovaj test je jedini priznat kao pouzdan i za potvrđivanje da li je eradikacija bakterije uspešno izvršena posle terapije.
Način unosa podataka koje vrši lekar.
Prvo se unosi tip pregleda (osnovni ili kontrolni), potom se unose datum pregleda ili kontrole i tezina i visina pacijenta. Zatim u se u anamnezu unose potrebni podaci (prema Vašim potrebama) i samim tim formira karton pacijenta. Po formiranju kartona pacijenta lekar unosi objektivni nalaz, rezultate gastroskopije, kolonskopije i rektroskopije, dijagnozu, predlog terapije i zaključak.
Tags: GASTROENTEROLOGIJA